Umrao Can'ın Gazeli ''Kalp nedir ki?''

20.yy Urduca şiirinin ve Hindistan sinemasının en mühim isimlerinden Şehriyar, Umrao Can'ın efsanevi film uyarlaması için bir dizi gazel yazdı. Bugün Bollywood sayesinde Urduca kelimeler her zamankinden daha yaygın, çünkü bu sinemanın ortaya çıkışıyla beraber senaristlerin ekseriyeti ülkenin edebiyatçılarından çıktı. Urduca bu dönemde -50'ler- halihazırda ilerici bir dildi. Burada ilericiden kasıt Avrupai vs. değil, Terakki-pesend Tahrik namvar bir edebiyat hareketi sebebiyle Urduca edebiyat Hindistan çapında sosyal meselelerin, solculuğun, kamusal alanın dili haline geldi. Şehriyar bu dönemin insanlarından yazdığı harika senaryolar, gazeller hala zinde.

Mirza Hadi Rüsva'nın yazdığı 'Umrao Can Ada' (امراؤ جان ادا) Urduca'nın ilk romanlarından. Rüsva'nın Umrao Can'a hayatını anlattırdığı bir muhavere şeklinde terkib olunmuş, 1857 öncesi Hindistan elitinin dünyasını anlatması bakımına çok önemli bir eser. Umrao 'odalık' ya da 'fahişe' değil, bir tevaif -zenginlerle oturup kalkan kısa sürelerle evlenebilen yarı bağımsız okuma yazma bilen çeşitli sanatlar icra eden kadınlara deniliyor. Kitap birçok dile çevrildi, tabiki Türkçesi yok. 

Asha Bhosle söylüyor, başrol oyuncusu Rekha Kathak denilen dansı icra ediyor. Keşke bizim de böyle güzel geleneklerimiz kalaymış Osmanlı'dan, hüllecilik vs tüm güzellikler kayboldu.

Umrao Can'ın Gazeli ''Kalp nedir ki?''

dil çiz kiya hai? aap merii can liijiye
Kalp nedir ki? Al canımı


bas ek baar meraa kahaa maan lijiye
Ama bir kez olsun, kabul et:


is encumen men aap ko aanaa hai baar baar
tekrar ve tekrar bu meclise geleceksin


divaar-ı-dar ko ghaur se pahchaan liijiye
Duvarları kapıları iyi öğren


maanaa ki doston ko nahiin dostii kaa paas
Doğrudur dostlar dost kalmazlar 

lekin yah kyaa ki ğayr kaa ihsan liijiye?
Ama bu demek mi elalemin ihsanına muhtaç kalalım
kahiye to asuman ko zemin par utaar laaye.n
Eğer istersen gökyüzünü getiririm ayaklarına
müşkil nahin hai kuçh bhii agar Thaan liijiye
Eğer gerçekten istemişsen hiçbirşey müşkil değil
dil çiz kiya hai? aap merii can liijiye
Kalp nedir ki? Al canımı
bas ek baar meraa kahaa maan liijiye
Ama bir kez olsun, kabul et.

Şehriyar